ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗΣ

Εισαγωγικά:

Γενικά, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, παρατηρείται μία πάρα πολύ μεγάλη έλλειψη συγκολλητών η οποία επιδεινώνεται σε κάθε χώρα διαφορετικά ανάλογα με τις παθογένειές της. Έλλειψη, η οποία οδηγεί ακόμη και σε κλείσιμο ή μαρασμό μεγάλο αριθμό βιομηχανιών και άλλων εταιρειών σχετικών του χώρου της συγκόλλησης.

Οι βασικοί λόγοι οι οποίοι προκαλούν αυτή την έλλειψη είναι κυρίως τρεις.

Α. Η γενική απομάκρυνση των νέων σε παγκόσμιο επίπεδο από τις τέχνες

Β. Επαγγελματική και κοινωνική θέση του συγκολλητή

Γ. Επαγγελματικός προσανατολισμός και εκπαίδευση

 

Α.        Απομάκρυνση των νέων από τις τέχνες

 

Παγκοσμίως όλο και λιγότεροι νέοι ακολουθούν τεχνικά επαγγέλματα.

Το φαινόμενο επηρεάζει άμεσα και τον χώρο του μετάλλου αφού ο αριθμός των ηλεκτροσυγκολλητών συνεχώς και με αυξανόμενη ταχύτητα μειώνεται.

Όσο πιο ανεπτυγμένη είναι μια χώρα τόσο εντονότερο παρουσιάζεται το πρόβλημα

Το επάγγελμα του συγκολλητή είναι ένα τεχνικό επάγγελμα το οποίο ποτέ δεν έχει αντιμετωπίσει την κρίση της ανεργίας από τα πανάρχαια χρόνια.

Ακόμη περισσότερο σήμερα που ο πολιτισμός μας βασίζεται κυρίως στα μέταλλα και στην μεταλλική κατασκευή.

Η κοινωνική αλλά και επαγγελματική θέση του τεχνίτη στην αρχαία Ελλάδα ήταν σε πολύ μεγάλη εκτίμηση.

Η παρουσία του Θεού Ηφαίστου στον Όλυμπο μαρτυράει την αξία του τεχνίτη.

Ήταν ο πιο δύσμορφος, κουτσός και βρόμικος θεός του Ολύμπου

χωρίς τον οποίο όμως ο Όλυμπος δεν μπορούσε να λειτουργήσει.

Περισσότερο από κάθε άλλη εποχή σήμερα δεν μπορεί να εννοηθεί κατασκευή χωρίς να περιλαμβάνει την εργασία της συγκόλλησης.

Από τα βάθη των ωκεανών μέχρι το διάστημα. Από ένα μικροσκοπικό σχεδόν αόρατο τσιπ μέχρι ένα γιγαντιαίο αεροπλανοφόρο.

Όλα περιλαμβάνουν κάποια εργασία συγκόλλησης

Πράγματι είναι εξαιρετικά μεγάλο το εύρος εργασίας στο οποίο μπορεί να εργαστεί ένας συγκολλητής καθώς μεγάλος είναι επίσης και ο αριθμός των διαδικασιών στις οποίες μπορεί να επιλέξει.

Μπορεί να εργασθεί σαν ελεύθερος επαγγελματίας ή σαν υπάλληλος σε πάρα πολλούς επαγγελματικούς χώρους. Σαν εκπαιδευμένος τεχνίτης στην μεταλλική κατασκευή, στην μικροσυγκόλληση ιατρικών εργαλείων και άλλων εξαρτημάτων, σαν συντηρητής, σε εταιρείες ελέγχου συγκολλήσεων, ως πωλητής ειδών συγκόλλησης και πολλά άλλα.

To 2007 σχετικό του άρθρο το AWS ανέφερε ότι υπάρχουν περίπου 500.000 συγκολλητές στις ΗΠΑ με μέσο όρο ηλικίας να αγγίζει και τα 60 χρόνια και η βιομηχανία τους χρειάζεται επί πλέον 200.000 συγκολλητές.

Σε πιο κοντινό πλάνο το AWS αναφέρει ότι η έλλειψη των συγκολλητών το 2024 θα φθάσει τους 400.000.

Στην Αυστραλία ο αριθμός των συγκολλητών από το 1998 έχει μειωθεί κατά 37% και ο μέσος όρος ηλικίας των εν ενεργεία συγκολλητών έχει περάσει τα 55 χρόνια.

Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν όλες τις ανεπτυγμένες χώρες.

Στον Καναδά η κρίση οδηγεί στελέχη επιχειρήσεων στις Αφρικανικές χώρες για αναζήτηση συγκολλητών.

Στην Ιαπωνία η κρίση πολλαπλασιάζεται ακόμη περισσότερο προσθέτοντας και το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Ο πληθυσμός της γεράζει και αναμένεται η μείωσή του το 2050 να φθάσει το 25%.

Σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου, την Ινδία, αναμένεται μέσα στο 2022 η έλλειψη να φθάσει τους 1.200.000 συγκολλητές.

Πολλές βιομηχανίες οδηγούνται στην λύση του προβλήματος με χρήση ρομποτικών εφαρμογών και αυτοματισμών. Όμως το κόστος της λύσης αυτής είναι εξαιρετικά μεγάλο και δεν μπορεί να εφαρμοστεί στο συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό βιομηχανιών. Τα συστήματα αυτά είναι αποδοτικά σε επαναλαμβανόμενες εργασίες μεγάλου αριθμού και στο τελικό κόστος θα πρέπει να υπολογιστεί, εκτός από το κόστος αγοράς του εξοπλισμού και το κόστος υποδομής που απαιτείται και πιθανότατα να είναι το υψηλότερο καθώς και το κόστος  συντήρησης και αναλωσίμων.

Ο φόβος πολλών συγκολλητών ότι τα ρομπότ και οι αυτοματισμοί θα τους οδηγήσουν σε ανεργία, τουλάχιστον για το άμεσο μέλλον δεν υφίσταται.

Και αυτά απαιτούν χειριστές οι οποίοι θα έχουν πολύ καλή γνώση της συγκόλλησης αλλά και γνώσεις προγραμματισμού.

Δεν είναι δυνατόν ένας προγραμματιστής ρομπότ συγκόλλησης να μην γνωρίζει συγκόλληση όπως δεν είναι δυνατόν σήμερα να υπάρχει συγκολλητής που δεν μπορεί να ρυθμίσει την μηχανή του επειδή είναι ηλεκτρονική

Ας μην μας διαφεύγει της προσοχής ότι, με την χρήση των μηχανών σύρματος αντί του ηλεκτροδίου, η παραγωγικότητα αυξήθηκε περισσότερο από 40%.

Παρ όλα αυτά η έλλειψη ηλεκτροσυγκολλητών έχει αυξηθεί σε δυσαναπλήρωτους αριθμούς δημιουργώντας έτσι μεγάλη διεθνή κρίση στον χώρο της συγκόλλησης.

Το χέρι του συγκολλητή σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αντικατασταθεί πλήρως από ένα μηχάνημα.

Οι διορθωτικές επεμβάσεις, τα δύσκολα σημεία, οι εργοταξιακές εργασίες και πολλά άλλα θα απαιτούν πάντα το ανθρώπινο χέρι.

Η συγκόλληση εἶναι η τελευταία φάση μιας κατασκευής. Όλες οι ατέλειες από τις προηγούμενες φάσεις εργασίας αθροίζονται στο τέλος και μόνο το χέρι, πιθανώς να μπορέσει να τις καλύψει

Η μεγάλη έλλειψη συγκολλητών, οδηγεί σε κλείσιμο η προβληματίζει έντονα για το μέλλον, όχι μόνον  έναν πολύ μεγάλο αριθμό βιομηχανικών μονάδων, αλλά και άλλων διαφόρων εταιρειών που παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες σχετικές με την συγκόλληση.

Εταιρείες παραγωγής μηχανών και αναλωσίμων συγκόλλησης, ατντιπροσωπείες, συντηρητές, εταιρείες ελέγχου και πιστοποιήσεων, παραγωγής μετάλλων, μεταφορικές εταιρείες, ειδών ατομικής προστασίας και άλλες.

Το επάγγελμα του συγκολλητή σήμερα θεωρείται αρκετά  δυναμικό και επομένως ανδρική υπόθεση.

Μια σκέψη λανθασμένη από την βάση της.

Κατά την διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων οδήγησε τις γυναίκες να αντικαταστήσουν σε όλο το φάσμα της βιομηχανικής κατασκευής τους άνδρες.

Μάλιστα τότε, ακόμη χειρότερα από σήμερα δεν υπήρχαν τα διάφορα βοηθητικά μέσα και οι μηχανές ήταν πολύ βαρύτερες και δυσκίνητες.

 

Β.        Επαγγελματική και κοινωνική θέση του συγκολλητή

Ένας λόγος που οι νέοι δεν γίνονται συγκολλητές είναι ότι θεωρείται εργασία με χαμηλές αμοιβές.

Μια άποψη μάλλον λανθασμένη.

Στις ΗΠΑ, ο μέσος ετήσιος μισθός ενός άπειρου συγκολλητή ξεκινάει περίπου από 40.000$ για έναν και φθάνει σε πολύ ὑψηλότερα επίπεδα σε πιο έμπειρους ανάλογα με την εμπειρία και τις δεξιότητες. Οι αμοιβές παρουσιάζουν μεγάλες διαφοροποιήσεις προς τα επάνω και εξαρτώνται από την εταιρεία, τις απαιτήσεις και την περιοχή. Για εργασίες υψηλών δεξιοτήτων ο μισθός είναι αρκετά υψηλότερος από τα 100.000$.

Στην Αυστραλία μια εργασία υψηλών δεξιοτήτων αγγίζει τα 200.000$ ετησίως ενώ μια εργοταξιακή εργασία σε αγωγούς φυσικού αερίου μπορεί να πλησιάσει ακόμη και τα 300.000$ ετησίως.

Ανάλογα υψηλές αμοιβές υπάρχουν και σε άλλες βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες. Ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να κάνει πολύ καλή έρευνα αγοράς δεδομένου ότι πολλές είναι οι εταιρείες που προσφέρουν και άλλα κίνητρα επί πλέον του μισθού

Όμως ας μην ξεχνάμε ότι η συγκόλληση είναι μια εργασία η οποία απαιτεί δεξιότητες και γνώσεις. Οι δεξιότητες, σαν τέχνη, για να αποκτηθούν, χρειάζονται εκπαίδευση και αρκετό χρόνο πρακτικής ο οποίος είναι προσωπικός για τον κάθε έναν.

Οι γνώσεις επίσης απαιτούν εκπαίδευση.  Η συγκόλληση είναι μια τέχνη η οποία απαιτεί από έναν πετυχημένο συγκολλητή βασικές γνώσεις μεταλλουργίας, μηχανικής, θερμότητας, ηλεκτρισμού, χημείας, μαγνητισμού, Α΄ βοήθειες.

Εκτός της δεξιότητας και της γνώσης θα πρέπει να διαθέτει, όπως και σε κάθε εργασία και άλλα προσόντα. Να είναι συνεπής, συνεργάσιμος και να ενδιαφέρεται για την εργασία του. Θα πρέπει επομένως ο νέος,  ξεκινώντας την καριέρα του συγκολλητή, να μην στοχεύει από την αρχή στην απόκτηση καλού μισθού αλλά στην απόκτηση γνώσης, δεξιότητας και καταξίωσής του στον χώρο της συγκόλλησης.

Ένας άλλος λόγος που οι νέοι δεν γίνονται συγκολλητές ίσως είναι ότι θεωρείται κατώτερο ή ασήμαντο επάγγελμα. Κατώτερο ή ασήμαντο επάγγελμα δεν υπάρχει. Όλα είναι ισότιμα και εξ ίσου χρήσιμα. Δεν θα υπήρχε ο διάσημος χειρουργός εάν δεν υπήρχε ο άριστος τεχνίτης να του κατασκευάσει το τέλειο νυστέρι.

Ίσως φανεί υπερβολή αλλά δεν είναι. Χάρη στην συγκόλληση ο κόσμος είναι σήμερα ελεύθερος από τις δυνάμεις του «άξονα».

Το 1940 οι ΗΠΑ χάσανε από τους Ιάπωνες ένα πολύ μεγάλο μέρος του στόλου τους. Εάν οι Αμερικανοί εξακολουθούσαν να κατασκευάζουν τα πλοία του με πριτσίνια ποτέ δεν θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν έγκαιρα τις ζημιές και τις απώλειες του στόλου τους. Ποτέ δεν θα μπορούσαν να κατασκευάσουν έγκαιρα έναν τόσο μεγάλο αριθμό πλοίων τύπου Liberty, για την μεταφορά στρατευμάτων και πολεμικού εξοπλισμού στην Ευρώπη.

Πρόβλημα θα αντιμετώπιζαν επίσης με τα καύσιμα, εφ όσον θα ήταν σχεδόν αδύνατος η κατασκευή αγωγών μεταφοράς πετρελαίου από τον κόλπο  του Μεξικού στην ενδοχώρα.

Όμως και στο ανατολικό μέτωπο οι Ρώσοι μάλλον θα αδυνατούσαν να σταματήσουν την επέλαση των γερμανικών αρμάτων μάχης. Την λύση έδωσε ο Ουκρανός μηχανικός και ιδρυτής του “Ινστιτούτου Ηλεκτρικής Συγκόλλησης” Evgeny Paton ο οποίος εφαρμόζοντας αυτοματοποιημένη την σχετικά  νέα διαδικασία συγκόλλησης του βυθιζόμενου τόξου, SAW, πέτυχε την παραγωγή 84.000 αρμάτων τύπου Τ-34. Ενός αριθμού στον οποίο οι Γερμανικές δυνάμεις δεν μπόρεσαν να ανταπεξέλθουν.

 

   Επαγγελματικός προσανατολισμός και εκπαίδευση

Ένας σημαντικότατος λόγος για τον οποίον οι νέοι δεν γίνονται σήμερα συγκολλητές είναι ότι δεν γνωρίζουν ότι υπάρχει και αυτό το επάγγελμα τουλάχιστον στην χώρα μας στην Ελλάδα. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός, εάν υπάρχει, κινείται μέσα σε εξαιρετικά στενά πλαίσια και οι νέοι προσανατολίζονται περισσότερο από τον επαγγελματικό προσανατολισμό που παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ και υποδεικνύεται από όσους έχουν ανάλογα συμφέροντα.

Πως όμως μπορεί να εκπαιδευτεί κάποιος για συγκολλητής;

Η εκπαίδευση του ηλεκτροσυγκολλητή είναι μια αρκετά δαπανηρή εκπαίδευση διότι απαιτεί εξοπλισμό και αναλώσιμα για μεγάλο χρονικό διάστημα και δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν δημόσιες σχολές ειδικές για συγκολλήσεις. Κάποτε υπήρχε μια σχολή στον ΟΑΕΔ και μία στα Ελληνικά Ναυπηγεία οι οποίες όμως έκλεισαν εδώ και πολλά χρόνια μάλλον από έλλειψη ζήτησης ή και κεφαλαίου.

Παρ όλα αυτά, στον ιδιωτικό τομέα, η Ελλάδα σήμερα πρωτοπορεί στον τομέα της εκπαίδευσης των ηλεκτροσυγκολλητών με δύο κλάδους εκπαίδευσης

Ο πρώτος κλάδος απευθύνεται στους νέους ηλεκτροσυγκολλητές ή σε πιο έμπειρους οι οποίοι θέλουν να βελτιώσουν την τεχνική τους και να αποκτήσουν κάποια πιστοποίηση.

Παρακολουθώντας μια σειρά πρακτικών και θεωρητικών μαθημάτων ο ενδιαφερόμενος μπορεί να αποκτήσει πιστοποίηση για συγκεκριμένες εργασίες αναγνωρισμένες και στο εξωτερικό.

Ο δεύτερος κλάδος απευθύνεται στις επιχειρήσεις, μεγάλες ή μικρές, οι οποίες συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα ή θέλουν να βελτιώσουν την παραγωγή τους και την ποιότητα. Έμπειρα στελέχη επισκέπτονται τους χώρους εργασίας, σε οποιοδήποτε μέρος, και χωρίς να μετακινηθεί το προσωπικό, μπορεί να εκπαιδευτεί και να βελτιώσει σημαντικότατα τόσο τις θεωρητικές όσο και τις πρακτικές του ικανότητες για την συγκεκριμένη παραγωγή δραστηριότητα.

Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει  η εκπαίδευση στον χώρο εργασίας, εἶναι εξαιρετικά μεγάλα, εφ όσον η εκπαίδευση γίνεται σε συγκεκριμένο αντικείμενο με τον εξοπλισμό του κατασκευαστή, τις συνθήκες και τα υλικά.  Αυτό συμβάλει στο να αναγνωρισθούν και να επιλυθούν πολλά προβλήματα τα οποία τις περισσότερες φορές βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση. Σε μια κατάσταση δηλαδή κατά την οποία δεν γίνονται αντιληπτά.

Επί πλέον μπορεί να γίνει και η κατάλληλη προετοιμασία και εκπαίδευση για συγκεκριμένη πιστοποίηση που τυχόν απαιτεί το παραγόμενο προϊόν της εταιρείας.

Όπως προαναφέρθηκε το κόστος της εκπαίδευσης είναι σχετικά μεγάλο. Όμως ένας φοιτητής μέχρι να φθάσει στις εισαγωγικές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και μέχρι να αποφοιτήσει ξοδεύει ένα ασύγκριτα μεγαλύτερο χρηματικό ποσό. Αυτό ίσως να είναι το δευτερεύων. Οι απόφοιτοι των ανωτάτων σχολών μαστίζονται από την ανεργία ή συχνά αμείβονται με μισθούς πάρα πολύ χαμηλούς. Ο συγκολλητής αντίθετα, το κεφάλαιο σπουδών του μπορεί να το αποσβέσει σε αρκετά γρήγορο χρόνο και να δημιουργήσει οικογένεια σε χρόνο που ο απόφοιτος πανεπιστημίου αναζητεί ακόμη εργασία.

Ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει τουλάχιστον στην χώρα μας, είναι ότι σαν τεχνικό επάγγελμα θα πρέπει ο νέος που το σπούδασε να μπορεί και να εργαστεί σαν εκπαιδευόμενος για πρακτική εμπειρία. Πρόβλημα όμως κοινός παρονομαστής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης που οδηγεί ακόμη και τους φοιτητές, όταν πάρουν το πτυχίο τους, η μόνη προϋπηρεσία που θα έχουν, να είναι του σερβιτόρου ή του delivery.

Διάχυτη είναι η εντύπωση ότι η συγκόλληση είναι μια επικίνδυνη και ανθυγιεινή εργασία η οποία γίνεται σε βρόμικο περιβάλλον.  Όλες οι εργασίες κρύβουν κάποιον αριθμό κινδύνων. Όμως και για όλες τις εργασίες υπάρχουν τα μέτρα και τα μέσα προστασίας τα οποία κάθε χρόνο γίνονται και πιο αυστηρά. Εάν αφαιρέσουμε τους αστάθμητους παράγοντες, οι πιθανότητες ενός ατυχήματος κάθε φορά και λιγοστεύουν.

Ατύχημα σημαίνει παραβίαση κανόνων ασφαλούς εργασίας

Για το περιβάλλον εργασίας αυτό σε μεγάλο ποσοστό καθορίζεται από εμάς τους ίδιους.

Υπάρχουν εργαζόμενοι που αντί να σκουπίσουν τον χώρο τους, τον καθαρίζουν με πίεση αέρα προκαλώντας ένα συμπαγές αδιαπέραστο σύννεφο σκόνης και αιωρούμενων σωματιδίων το οποίο αναπνέουν.  Υπάρχουν χώροι μεταλλικής κατασκευής που λάμπουν τα πάντα από καθαριότητα και χαρακτηρίζονται ως χειρουργεία. Υπάρχουν χώροι γραφείων στους οποίους δεν μπορεί να σταθεί κάποιος από την μυρουδιά της μούχλας και την βρόμα του τσιγάρου.

Τελικά δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής ότι η συγκόλληση δεν είναι μόνον το ηλεκτρόδιο το σύρμα και η ακίδα βολφραμίου. Είναι μερικές δεκάδες διαδικασίες στις οποίες σήμερα μπορεί να ειδικευτεί ένας νέος συγκολλητής. Laser, ηλεκτρομαγνητικοί παλμοί, δέσμη ηλεκτρονίων, θερμικές συγκολλήσεις και τόσες άλλες και άλλες που σίγουρα σύντομα θα γεννηθούν.  Υπάρχουν συγκολλητές που εργάζονται με λευκές ποδιές, με μάσκα αναπνοής ιατρικού τύπου και λευκό καπελάκι και χειρίζονται την τσιμπίδα με χειριστήριο -joystick. Μπορεί αυτά να θεωρούνται επιστημονική φαντασία αλλά όταν ξεκινάς μια καριέρα δεν ξέρεις που θα βρεθείς. Πολλοί που ξεκινήσαν αρχές του 70 την καριέρα τους σαν συγκολλητές καυχιόνται ότι ήταν από τους πρωτοπόρους στην συγκόλληση με μηχανή σύρματος. Δεν θα μπορούσαν ποτέ να φανταστούν ότι θα συγκολλούσαν κάποτε με την χρήση παλμών, laser, πλάσμα ή άλλα.

Τότε αυτά αποτελούσαν επιστημονική φαντασία.

 

Συμπερασματικά:

 

Το επάγγελμα του συγκολλητή είναι να πολύ τεχνικό και κερδοφόρο επάγγελμα, το οποίο αυτήν την στιγμή παρουσιάζει πολύ μεγάλη ζήτηση παγκοσμίως. Προβλήματα βεβαίως και υπάρχουν όπως σε όλα τα επαγγέλματα, τα οποία όμως εξελίσσονται και προσαρμόζονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της σύγχρονης τεχνολογίας

Στην χώρα μας, μπορεί τα προβλήματα να είναι περισσότερα αλλά πρέπει να αντιμετωπίζονται με εξωστρέφεια, φωναχτά και όχι με μουρμουρίσματα. Πρέπει να αντιμετωπιστούν με αποτελεσματικότητα αφού πρώτα τα αναγνωρίσουμε και τα μελετήσουμε. Ο τρόπος έκδοσης διπλωμάτων, οι προσλήψεις, η σοβαρότητα των εταιρειών ελέγχου και πιστοποίησης, η εφαρμογή των νόμων, οι συνθήκες εργασίας και τόσα άλλα.

Προβλήματα τα οποία το κάθε ένα αποτελεί έναν τόμο της πολύτομης εγκυκλοπαίδειας ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΗ.

 

Γιάννης Ωραιόπουλος  Σύμβουλος Συγκολλήσεων