Σχέδιο Νόμου για την προώθηση της Ανακύκλωσης στην Ελλάδα

Η δημόσια διαβούλευση για το νέο σχέδιο Νόμου,που ενσωματώνει τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2018/851 και 2018/852,ολοκληρώνεται την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου 2020.Η Επιτροπή για την βιώσιμη ανάπτυξη του ΣΥΒΙΠΥΣ συνεδρίασε και κατέγραψε τα σχόλια  του Συνδέσμου, τα οποία αναρτήθηκαν στη δημόσια διαβούλευση κατά άρθρο.

 

Άρθρο 1, Σκοπός – Αντικείμενο – Πεδίο εφαρμογής

 

H συνολική αποτίμηση του σχεδίου Νόμου που παρουσιάζεται στη δημόσια διαβούλευση κρίνεται ως θετική και ικανοποιεί τις πάγιες  θέσεις του ΣΥΒΙΠΥΣ για την άμεση εναρμόνιση της Ελληνικής νομοθεσίας με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2018/851, 2018/852,αλλά και την εφαρμογή των κανονισμών 2019/665 (θέσπιση κανόνων με σκοπό τον υπολογισμό, την επαλήθευση και την υποβολή στοιχείων σχετικά με τα απόβλητα σύμφωνα με την οδηγία 2008/98/ΕΚ) και 2019/1004 (σχετικά με τη θέσπιση κανόνων με σκοπό τον υπολογισμό, την επαλήθευση και την υποβολή στοιχείων σχετικά με τα απόβλητα σύμφωνα με την οδηγία 2008/98/ΕΚ).

 

Παραθέτονται σε ορισμένα άρθρα προτάσεις βελτίωσης του σχεδίου νόμου, ώστε να διαφοροποιήσουμε τον θεωρητικό όρο ‘technical recycling’ έναντι του επιθυμητού στόχου που αναφέρεται ως ‘practical recycling’.

 

Επίσης αναμένουμε  με ενδιαφέρον και τις νέες Ευρωπαϊκές  οδηγίες, που θα ανακοινωθούν σύντομα στα κράτη μέλη σχετικά με τις ουσιώδεις απαιτήσεις των συσκευασιών και τους πράσινους ισχυρισμούς.Οι νέες οδηγίες θα δώσουν το έναυσμα της ολιστικής  αξιολόγησης του ζεύγους προϊόντος και συσκευασίας που περιλαμβάνει την πλήρη ανάλυση του κύκλου ζωής του διακινούμενου αγαθού στην Ευρωπαϊκή αγορά. Με τις νέες νομοθετικές πράξεις θεωρούμε ότι όρος ‘βιώσιμη συσκευασία’ θα δώσει τη θέση του στον πλέον δόκιμο όρο ‘υπεύθυνη συσκευασία’.

 

Τονίζουμε ότι η συσκευασία αποτελεί μέρος της λύσης της περιβαλλοντικής μόλυνσης και της υπερθέρμανσης του πλανήτη μας.

 

Άρθρο 7, Αποχαρακτηρισμός αποβλήτων

Ειδικότερα ο αποχαρακτηρισμός των στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων πλαστικών, δύναται να πραγματοποιηθεί κατά τις διεργασίες της μηχανικής η άλλης επεξεργασίας (πχ. χημικής ανακύκλωσης, PFT, PTO) από ιδιωτικό η δημόσιο πιστοποιημένο πρόσωπο, που εκτελεί εργασίες ανάκτησης και ανακύκλωσης. Το παραγόμενο απόβλητο μετατρέπεται σε κόκκο ή σε δευτερογενή ύλη (oil, structural raw material) προς χρήση σε νέα προϊόντα, ιδανικά ικανοποιώντας το μοντέλο της βιομηχανικής συμβίωσης ή μοντέλα κλειστού βρόγχου.

Οι Περιφέρειες να διαθέσουν τον ελεγκτικό μηχανισμό για την εξασφάλιση της τήρησης των παραπάνω προϋποθέσεων και της υφιστάμενης νομοθεσίας, δηλαδή την εφαρμογή του προτύπου ΕΛΟΤ EN 15343, την ύπαρξη άδειας λειτουργίας ανακυκλωτή πλαστικών κ.λπ.

Άρθρο 9,  Γενικές ελάχιστες απαιτήσεις όσον αφορά τα Προγράμματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού

 

Είναι θετική η τοποθέτηση για τις χρηματικές εισφορές που καταβάλλονται από τον παραγωγό, οι οποίες δεν υπερβαίνουν το αναγκαίο κόστος για την παροχή υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων με τρόπο οικονομικά αποδοτικό. Το κόστος αυτό επιμερίζεται με διαφάνεια μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων.

ΟΜΩΣ οι χρηματικές εισφορές που καταβάλλονται από τον παραγωγό του προϊόντος στο ΣΣΕΔ, για τη συμμόρφωσή του με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού δεν πρέπει να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα πεδία, τα οποία εξαιρούνται στην Ευρωπαϊκή  οδηγία 851/2018:

i                 iv. κόστος ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης των πολιτών για την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων και τη χωριστή συλλογή,

ii                v. το κόστος των αυτοελέγχων των ΣΣΕΔ, συμπεριλαμβανομένων των τακτικών ανεξάρτητων ελέγχων που υποστηρίζουν τους αυτοελέγχους και

iii               vi. το διοικητικό κόστος.

Είναι πολύ θετική η αναφορά: ‘Επιτρέπεται στους παραγωγούς προϊόντων που είναι εγκατεστημένοι σε άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. και διαθέτουν προϊόντα στην ελληνική επικράτεια να ορίζουν νομικό ή φυσικό πρόσωπο εγκατεστημένο στην ελληνική επικράτεια ως εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο για τους σκοπούς της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του παραγωγού που απορρέουν από προγράμματα διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού’.

 

Προτείνεται η αλλαγή του όρου “επιτρέπεται” σε “επιβάλλεται”.

 

Ελπίζουμε και ευχόμαστε να εφαρμοστεί σύντομα το σχέδιο Νόμου και στη χώρα μας,ώστε όλοι οι παραγωγοί, που τοποθετούν προϊόντα στην αγορά, να επιμεριστούν το κόστος λειτουργίας των εν λειτουργία ΣΣΕΔ και να ανατραπεί η δυσάρεστη ανισότητα, που εξαναγκάζει τις Ελληνικές επιχειρήσεις να καταβάλλουν τις νόμιμες εισφορές που τους αναλογούν και ορισμένες επιχειρήσεις,  που εισάγουν προϊόντα στην χώρα μας, να εις φοροδιαφεύγουν συστηματικά.

 

Είναι πολύ θετική η αναφορά για την εφαρμογή των κοινών κανόνων και στο ηλεκτρονικό εμπόριο με την ακόλουθη αναφορά:Ο Ε.Ο.ΑΝ. εφαρμόζει κατάλληλο πλαίσιο παρακολούθησης και επιβολής, με σκοπό να διασφαλιστεί ότι οι παραγωγοί προϊόντων και τα ΣΕΔ εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, μεταξύ άλλων στην περίπτωση πωλήσεων εξ αποστάσεως.’

Αναμένουμε με ενδιαφέρουν να μελετήσουμε την εργαλειοθήκη, που θα εφαρμοστεί, στην κατηγορία του ηλεκτρονικού εμπορίου,

Άρθρο 12, Πρόληψη αποβλήτων τροφίμων

 

Ο ΣΥΒΙΠΥΣ ως τακτικό Μέλος της διεθνούς πρωτοβουλίας SAVE FOOD,.που βρίσκεται από την αιγίδα των οργανισμών FAO και UNEP (FAO: Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας, UNEP: Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας),παρέθεσε τις υφιστάμενες απώλειες τροφίμων στην Ευρωπαϊκή αγορά, που επαρκούν για τη σίτιση επιπλέων 200 εκατομμυρίων ανθρώπων. Η οριζόντια κατάργηση ή και ο περιορισμός διάθεσης ορισμένων κατηγοριών συσκευασιών τροφίμων και ποτών θα πολλαπλασιάσει τις υφιστάμενες απώλειες, αυξάνοντας παράλληλα τις εκπομπές ρύπων. Είναι μη επιστημονικά τεκμηριωμένη η αποσύνδεση συσκευασίας και συσκευασμένων αγαθών μη λαμβάνοντας υπόψη τον πλήρη κύκλο ζωής στην εφοδιαστική αλυσίδα. Είναι επίσης ουσιαστικό η οποιαδήποτε εναλλακτική πρόταση, που συχνά επικοινωνείταi  ως ‘φιλική προς το περιβάλλον’, να διασφαλίζει την λειτουργικότητα του προσφερόμενου προϊόντος στην αγορά.

Πριν την επιβολή περιορισμών σε οποιαδήποτε κατηγορία συσκευασίας τροφίμων και ποτών να παρατεθούν μελέτες περιβαλλοντικού αποτυπώματος για τα διαθέσιμα εναλλακτικά υλικά (case-by case approach). Σύμφωνα με το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, για  μια πιο καθαρή και πιο ανταγωνιστική Ευρώπη (παράγραφος 2.2 Ενδυνάμωση των καταναλωτών και των αγοραστών του δημόσιου τομέα) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει επίσης στις εταιρείες να τεκμηριώνουν τους περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς τους με τη χρήση μεθόδων περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντων και οργανισμών. Η Επιτροπή θα υποβάλει σε δοκιμή την ενσωμάτωση των μεθόδων αυτών στο οικολογικό σήμα της ΕΕ και θα συμπεριλάβει πιο συστηματικά την ανθεκτικότητα, την ανακυκλωσιμότητα και το ανακυκλωμένο υλικό στα κριτήρια απονομής του οικολογικού σήματος της ΕΕ.

 

Νομοθετική πρόταση σχετικά με την τεκμηρίωση οικολογικών ισχυρισμών αναμένεται εντός του 2021.  Η Ευρωπαϊκή επιτροπή θα προτείνει τις ελάχιστες απαιτήσεις για τις ετικέτες και λογότυπα βιωσιμότητας αλλά και την κατάργηση ορισμένων εκ των υπαρχόντων ετικετών / λογοτύπων ως παραπλανητικά, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία  των καταναλωτών.

Άρθρο  17,  Οικονομικό κίνητρο για χρήση ανακυκλούμενης ύλης

 

Πολύ θετικό μέτρο. Να προσδιοριστεί ότι ΜΟΝΟ οι πιστοποιημένες μονάδες ανακύκλωσης πλαστικών (ΕΛΟΤ EN 15343), τα οποία συλλέγονται και επεξεργάζονται στην Ελλάδα θα λαμβάνουν τις ευεργετικές διατάξεις  του μειωμένου ΦΠΑ.

Άρθρο 27, Χωριστή συλλογή

 

Οι διακριτοί κάδοι να αντικαταστήσουν σταδιακά  και τελικά θα καταργήσουν τον ενιαίο κάδο συλλογής συσκευασιών (μπλε κάδο) μέχρι τις 1 Ιανουαρίου 2023 αν όχι άμεσα.

Άρθρο 33, Κόστος

Σύμφωνα με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της απαιτούμενης υποδομής και της λειτουργίας της, βαρύνει τον αρχικό παραγωγό αποβλήτων ή τον τρέχοντα ή τους προηγούμενους κατόχους αποβλήτων.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι αρχικός παραγωγός αποβλήτων αναφέρεται στον καταναλωτή και όχι στον παραγωγό του διακινούμενου συσκευασμένου προϊόντος (packer) ή στον παραγωγό των συσκευασιών (packaging manufacturer).

Άρθρο 54, Παράρτημα V, κατηγοριοποίηση ΚΔΑΥ – ανακτώμενα υλικά

 

Η κατηγορία πλαστικές συσκευασίες από PP. PS να διαχωριστεί  σε διακριτά ρεύματα ΡΡ και PS. Η ανάμειξη των δύο υλικών τα καθιστά μη αξιοποιήσιμα την στιγμή που στην Δ. Ευρώπη και στις ΗΠΑ έχει επιτευχθεί η παραγωγή food grades rPP και rPS. Οι μονάδες επεξεργασίας πρέπει να εξοπλιστούν με τον κατάλληλο  εξοπλισμό.

 

Ως παράδειγμα αναφέρεται το εργοστάσιο διαχείρισης συλλεγόμενων συσκευασιών δυναμικότητας 100,000 τόνων ετησίως  στην πόλη Olbronn-Dorrn (Baden, Germany), το οποίο και διαχωρίζει  9 ρεύματα πλαστικών

Άρθρο 54, Παράρτημα V, προδιαγραφές υλικών

 

Οι νέες τεχνικές διαλογής υλικών  να εξασφαλίζουν  καθαρότητα ρευμάτων κατά ελάχιστο 99.9 %. Το 2 % ως όριο προσμίξεων που αναγράφονται στο παράρτημα αντιπροσωπεύει  τον απαρχαιωμένο εξοπλισμό που λειτουργεί στην Ελληνική αγορά και τελικά απαξιώνει τα ανακτώμενα υλικά συσκευασίας,

 

Οι μονάδες διαχωρισμού των υλικών συσκευασίας  στην Ελλάδα θα πρέπει να αδειοδοτούνται σύμφωνα με τις τεχνικές δυνατότητες τους δηλαδή με τις προδιαγραφές των υλικών που διαχωρίζουν. Όσες μονάδες έχουν απαρχαιωμένο εξοπλισμό, ή θα τον αναβαθμίζουν ή θα ανακαλείται η άδεια λειτουργίας τους.

Άρθρο 56, Σκοπός της 852/2018

 

Θετική η αναφορά στην παραγράφου περί διασφάλισης της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, αποφυγής εμποδίων στο εμπόριο, στρεβλώσεων και περιορισμών του ανταγωνισμού.

Άρθρο 60, Επαναχρησιμοποίηση

Η χώρα μας μπορεί να λάβει μέτρα για την αύξηση του ποσοστού επαναχρησιμοποιήσιμων συσκευασιών που διατίθενται στην αγορά και των συστημάτων επαναχρησιμοποίησης των συσκευασιών κατά τρόπο αβλαβή για το περιβάλλον και σε συμμόρφωση προς τη Συνθήκη, χωρίς να τίθενται σε κίνδυνο η υγιεινή των τροφίμων ή η ασφάλεια των καταναλωτών.

 

Απαιτείται κατά τον Ευρωπαϊκό κανονισμό 1935/2004 (σχετικά με τα υλικά και αντικείμενα που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα και ποτά) τα υλικά και αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων των ενεργών και των νοημόνων υλικών και αντικειμένων, να κατασκευάζονται σύμφωνα με τις ορθές πρακτικές κατασκευής ώστε, υπό τις κανονικές ή προβλεπόμενες συνθήκες χρησιμοποίησής τους, να μην μεταφέρουν στα τρόφιμα συστατικά σε ποσότητα που είναι δυνατόν:

 

α) να θέσει σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία

ή

β) να επιφέρει απαράδεκτη τροποποίηση στη σύσταση των τροφίμων

ή

γ) να επιφέρει αλλοίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους.

 

Να οριστεί ο κύκλος χρήσης κάθε επαναχρησιμοποιούμενης συσκευασίας όπως αναφέρεται ρητά στην εκτελεστική απόφαση ΕΕ 2019/665, άρθρο 2:

«κύκλος χρήσης»: μία διαδρομή επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας, από τη στιγμή που διατίθεται στην αγορά μαζί με τα αγαθά τα οποία προορίζεται να περιέχει, να προστατεύει, να χειρίζεται, να παραδίδει ή να παρουσιάζει μέχρι τη στιγμή που επιστρέφεται για επαναχρησιμοποίηση σε ένα σύστημα επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών με σκοπό την εκ νέου διάθεσή της στην αγορά μαζί με τα αγαθά,

Επιπρόσθετα  τονίζουμε ότι οι επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες μόλις ολοκληρωθεί ο ωφέλιμος χρόνος ζωής τους πρέπει να είναι

 

1. Ανακυκλώσιμες ώστε να συλλεχθούν στα υπάρχοντα λειτουργικά ΣΣΕΔ
2. Ελεύθερες από ουσίες υψηλής ανησυχίας όπως καθορίζονται από την ECHA, ώστε να μη δημιουργηθούν εμπόδια κατά την ανακύκλωση τους

Χωρίς σαφείς προδιαγραφές και αναλυτικές  ειδικές οδηγίες, που πρέπει να τηρούνται για την ασφαλή και ορθή χρήση τους, επαναχρησιμοποιούμενες συσκευασίες δεν επιτρέπεται να διακινούνται στην Ευρωπαϊκή αγορά.  Αναμένουμε να εφαρμοστεί  κάποια στιγμή και στην χώρα μας η Ευρωπαϊκή οδηγία και να σταματήσει να κατακλύζεται η αγορά από συσκευασίες προερχόμενες  από τις τρίτες χώρες (εκτός ΕΕ) χωρίς καμία πιστοποίηση,  χωρίς ΕΜΠΑ και φυσικά χωρίς σαφείς οδηγίες χρήσης.

 

Η ασφάλεια των τροφίμων και η ασφάλεια του καταναλωτή κατά τον ΣΥΒΙΠΥΣ είναι πεδία ΜΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΑ.

 

Άρθρο 61, Πλαστικές σακούλες

 

Η υποχρεωτική χρήση 30 % κατά ελάχιστο πιστοποιημένης ανακυκλωμένης πρώτης ύλης στις  πλαστικές σακούλες θα πρέπει να επισπευσθεί και να τεθεί σε εφαρμογή την 1^η Ιουνίου 2021.Η πράξη αυτή θα τονώσει την κυκλική οικονομία στην εσωτερική αγορά και θα πρέπει να συνοδευτεί  από την αφαίρεση του πράσινου φόρου – τέλους  που καταβάλει ο καταναλωτής στις επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες με πάχος μεγαλύτερο ή ίσο των 70 μm, ώστε να μειωθεί η ψαλίδα μεταξύ παρθένου και πιστοποιημένου ανακυκλωμένου πολυαιθυλενίου.Χωρίς την αφαίρεση του πράσινου φόρου που αναφέρθηκε, η δομή της επαναχρησιμοποιούμενης σακούλας θα τεθεί σύντομα εκτός αγοράς με ότι αυτό συνεπάγεται για τους Έλληνες παραγωγούς και τον πυλώνα ‘reuse’ της Ευρωπαϊκής  στρατηγικής.

 

Άρθρο 63, Επί της προϋπόθεσης υπολογισμού:

 

Η  ποσότητα βιοαποδομήσιμων  απορριμμάτων συσκευασίας που υφίσταται αναερόβια ή αερόβια επεξεργασία μπορεί να λογίζεται ως ανακυκλωμένη όταν η εν λόγω επεξεργασία παράγει λίπασμα, χώνευμα ή άλλο υλικό με παρεμφερή ποσότητα ανακυκλωμένου περιεχομένου σε σχέση με την εισροή, το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί ως ανακυκλωμένο προϊόν, υλικό ή ουσία. Όταν το προϊόν χρησιμοποιείται στο έδαφος, τα κράτη μέλη μπορούν να το υπολογίζουν ως ανακυκλωμένο μόνο αν αυτή η χρήση αποφέρει όφελος για τη γεωργία ή οικολογική βελτίωση.

 

Θεωρούμε πιο ουσιαστικό τον προσδιορισμό των υλικών ως ‘βιοβασισμένων και βιοαποδομήσιμων’.

Στο Παράρτημα ΙΙ της Ευρωπαϊκής οδηγίας 852 αποσαφηνίζονται οι ορισμοί:

Συσκευασίες ανακτήσιμες υπό μορφή λιπασματοποίησης

Τα απορρίμματα συσκευασίας που υφίστανται κατεργασία με σκοπό τη λιπασματοποίηση πρέπει να είναι βιοαποδομήσιμα, κατά τρόπο που να μην εμποδίζει τη χωριστή συλλογή και τη διαδικασία ή δραστηριότητα λιπασματοποίησης στην οποία υποβάλλονται.

Βιοαποδομήσιμες συσκευασίες

 

Τα βιοαποδομήσιμα απορρίμματα συσκευασίας πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μπορούν να αποσυντίθενται με φυσικό, χημικό, θερμικό ή βιολογικό τρόπο έτσι ώστε το μεγαλύτερο μέρος του λιπάσματος που προκύπτει να αποσυντίθεται τελικώς σε διοξείδιο του άνθρακα, βιομάζα και νερό. Οι οξο-διασπώμενες πλαστικές συσκευασίες δεν θεωρούνται βιοαποδομήσιμες.».

 

Ο ΣΥΒΙΠΥΣ τάσσεται υπέρ της λογικής χρήσης των βιοδιασπώμενων συσκευασιών με βάση τις εξής αρχές:

1. Η συσκευασίες δεν σχεδιάζονται ώστε να απορρίπτονται σε κάδους κομποστοποίησης παρά μόνο όταν περιέχουν ικανό φορτίο υπολειμμάτων τροφίμων
2. Για την μη απαξίωση της τεχνολογίας κομποστοποίησης αναγκαία προϋπόθεση είναι η λειτουργία μηχανισμών  συλλογής (π χ. καφέ κάδοι σε κάθε δήμο και κοινότητα της χώρας) και εργοστασίων αξιοποίησης της βιομάζας στην Ελλάδα (τουλάχιστον ένα αδειοδοτημένο και λειτουργικό εργοστάσιο σε κάθε νομό της χώρας).

Άρθρο 68 Παράρτημα ΙΙ

 

Η προσαύξηση για την έγχρωμη φιάλη «PET» να αυξηθεί κατά 100 % αν όχι να απαγορευθεί η διακίνηση της. Ο στόχος είναι η ανακύκλωση φιαλών ΡΕΤ ‘bottle to bottle’ και η στόχευση διάθεσης στην αγορά φιαλών από 100  % rPET. Τα όποια εμπόδια, όπως στη περίπτωση αυτή ο χρωματισμός, πρέπει να απομακρυνθούν από την αγορά.

Για τις φιάλες ΡΕΤ συσκευασίας νερών και αναψυκτικών να εισαχθεί προσαύξηση και στις εξής περιπτώσεις:

 

1. Χρήση  βιοδιασπώμενων φιαλών PET ή φιαλών ΡΕΤ με βιοδιασπώμενα πρόσθετα
2. Χρήση πολυμερικών επιστρώσεων υψηλού φραγμού (πχ, PA, EVOH), επιτρέπονται οι διάφανες επιστρώσεις με την τεχνική πλάσματος (SiOx, AlOx)
3. Εφαρμογή μελανιών επί του σώματος της φιάλης (πχ. direct inkjet printing), επιτρέπεται η χρήση της τεχνικής Laser-marking
4. Εφαρμογή κόλλας που δεν είναι υδροδιαλυτή σε εύρος θερμοκρασιών 60-80 C
5. Χρήση πλαστικών πωμάτων και καλυμμάτων των πωμάτων με ειδικό βάρος μεγαλύτερο από 1gr/cm³ (επιτρεπόμενα πλαστικά υλικά είναι τα εξής: PP, ΡΕ, BOPP, EPS)
6. Χρήση μεταλλικών πωμάτων
7. Χρήση καλυμμάτων πωμάτων από PVC
8. Χρήση ετικετών  και μανικιών (shrink sleeves) με ειδικό βάρος μεγαλύτερο από 1gr/cm³
9. Χρήση χάρτινων και μεταλλικών ετικετών
10. Εφαρμογή αυτοκόλλητων ετικετών (Self adhesive labels), στις οποίες η κόλλα παραμένει στην φιάλη, κατά την αφαίρεση  της ετικέτας με τεχνικές εμβάπτισης σε υδρόλουτρα παρουσία  καυστικών υγρών
11. Χρήση εκτυπωτικών μελανιών στις ετικέτες, τα οποία δεν είναι ανθεκτικά σε αλκαλικό περιβάλλον (υδρόλουτρα αφαίρεσης ετικετών)
12. Χρήση ετικετών με κάλυψη του σώματος της φιάλης υψηλότερη από 60%

Πρέπει να τονιστεί ότι για τις πρωτογενείς συσκευασίες τροφίμων οι ανακυκλώσιμες πλαστικές α΄ ύλες πρέπει να φέρουν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις της EFSA και να συμμορφώνονται με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα πλαστικά υλικά και αντικείμενα που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα (EU 10/2011) και τον κανονισμό 282/2008 (για τα υλικά και αντικείμενα από ανακυκλωμένο πλαστικό τα οποία προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα), ώστε να μην τίθεται  σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία.

 

Η συζήτηση για τις αυξήσεις επί των εισφορών των πλαστικών μιας χρήσης προς τα εν λειτουργία ΣΣΕΔ, που περιγράφονται στις παραγράφους 3, 4 και 5, πρέπει να αναβληθεί για τους ακόλουθους λόγους:

1. Είναι σε εξέλιξη στις τεχνικές επιτροπές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η συζήτηση επί των ουσιωδών απαιτήσεων για την ανακυκλωσιμότητα των πλαστικών συσκευασιών (νέα τροπολογία της 2008/98)
2. Δεν έχουν οριστικοποιηθεί μέχρι σήμερα από την Ευρωπαϊκή επιτροπή οι ορισμοί των πλαστικών μιας χρήσης καθώς και τα σχετικά παραδείγματα (π χ. εξαίρεση των χάρτινων συσκευασιών με πολυμερική επίστρωση). Ως εκ τούτου σε εφαρμογή του άρθρου 12 της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/904,δεν έχει εκδοθεί η σχετική ΚΥΑ για τον καθορισμό των προδιαγραφών, για το τι πρέπει να θεωρείται πλαστικό προϊόν μιας χρήσης στην Ελλάδα.
3. Είναι σε εξέλιξη σημαντικά Ευρωπαϊκά προγράμματα (π χ. CEFLEX) για την εκπόνηση προδιαγραφών ανακυκλωσιμότητας των πλαστικών συσκευασιών
4. Είναι σε εξέλιξη το έργο της τεχνολογικής πλατφόρμα CPA (Circular Plastics Alliance) υπό την Ευρωπαϊκή επιτροπή. Πρόσφατα (10 Νοεμβριου 2020) παρουσιάστηκε το σχέδιο δράσης για τη εκπόνηση οδηγών ανακυκλωσιμότητας των πλαστικών με σαφή αναφορά και στην κατηγορία των πλαστικών συσκευασιών
5. Δεν υπάρχουν διαθέσιμες, επικαιροποιημένες και αξιόπιστες μελέτες για την διαχείριση, ανακύκλωση και αξιοποίηση των συλλεγόμενων (μέσω των εν λειτουργία ΣΣΕΔ) πλαστικών συσκευασιών στην χώρα μας. Πέραν της εξαγωγής των συλλεγόμενων φιαλών ΡΕΤ δεν γνωρίζουμε σε ποια τελικά προϊόντα αξιοποιούνται τα υπόλοιπα συλλεγόμενα πλαστικά υλικά ώστε αφενός να αξιολογήσουμε την upcycling ή downcycling χρήση τους και στη συνέχεια να θέσουμε κριτήρια ανακυκλωσιμότητας και τις απαιτούμενες αυξήσεις σε ορισμένες κατηγορίες ή και δομές συσκευασίας.

Πριν την εφαρμογή ενός συστήματος bonus – malus και τη δημοσιοποίηση ενός νέου καταλόγου χρηματικών εισφορών που πληρώνουν οι υπόχρεοι παραγωγοί στην χώρα μας, πρέπει να προηγηθεί εκτενής τεχνική συζήτηση όλων των εμπλεκομένων φορέων συμπεριλαμβανομένου των εν λειτουργία ΣΣΕΔ και του ΕΟΑΝ. Ο ανασχεδιασμός των συσκευασιών (design for recycling) μπορεί να επιτευχθεί εφόσον οριστικοποιηθούν και ανακοινωθούν οι υπάρχουσες δυνατότητες των ΚΔΑΥ στην χώρα μας.

Επίσης τονίζουμε ότι η αναφορά της παραγράφου 5 (προσαύξηση της εισφοράς στις λεπτές συσκευασίες πάχους μικρότερου από 100 μm) κρίνεται ατυχής διότι παραβιάζει μια εκ των βασικών αρχών της κυκλικής οικονομίας: τη μείωση.

Για την παράγραφο (6) καταγράφουμε το ακόλουθο σχόλιο:

Σχετικά με την αναφορά στα «πλαστικά μιας χρήσης», κρίνεται σκόπιμο να διευρυνθεί η κατηγορία με προϊόντα τα οποία δεν περιλαμβάνονται σε αυτή (σύμφωνα με τους Ευρωπαϊκούς ορισμούς) που ο σκοπός παραγωγής τους εξυπηρετεί δραστηριότητες σύντομου χρόνου ζωής. Παράδειγμα τέτοιου προϊόντος αποτελεί η πλαστική σακούλα απορριμμάτων, η οποία διατίθεται στο εμπόριο. Με δεδομένη την προβλεπόμενη χρήση (το προϊόν αυτό τελικά θα καταλήξει στους κάδους απορριμμάτων) κρίνεται απαραίτητο να περιέχει τουλάχιστον 30% πιστοποιημένο ανακυκλωμένο υλικό.

Η αλλαγή του προϊοντικού μείγματος από την Ελληνική βιομηχανία παραγωγής υλικών συσκευασίας πρέπει να πραγματοποιηθεί ομαλά και σύμφωνα με την τελική έκθεση του σχεδίου ανάπτυξης για την Ελληνική οικονομία, που δημοσιεύτηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020:

Η ελληνική οικονομία δύσκολα θα μπορεί να στηριχθεί σε βαριά βιομηχανία τύπου Ιταλίας και Γερμανίας,αλλά υπάρχουν προοπτικές δημιουργίας ισχυρής ελαφριάς βιομηχανίας η οποία θα συμμετέχει στις διεθνείς αλυσίδες παραγωγής (σελίδα 52).

Η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες ως προς το μέγεθος του μεταποιητικού τομέα,ακόμη και αν ο τομέας βρίσκεται σε χαμηλό επίπεδο συνολικά στην Ευρώπη σε σχέση με άλλες οικονομίες.Ο ελληνικός μεταποιητικός τομέας έχει όμως σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης.Η εξέλιξη αυτή θα ήταν συμβατή και με την κεντρική πολιτική της Ε.Ε. για αντιστροφή της πορείας αποβιομηχανοποίησης που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια στην ήπειρο (σελίδα 188).

Από τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Παραγωγής Υλικών & Συσκευασίας (ΣΥΒΙΠΥΣ)